Kiedy większość z nas usłyszy frazę „system operacyjny” to pomyśli o systemie operacyjnym Windows, który według raportu z mobirank.pl, na koniec roku 2018 miał ponad 85% udziałów na rynku systemów operacyjnych, na drugim miejscu jest Mac OS z 10% udziałem i na trzecim system Linux z udziałem na poziomie prawie 3%. Jednak to właśnie o system na trzecim miejscu, oparte są najpotężniejsze komputery.
Sprawdźmy jak to wygląda w liczbach:
- W roku 2019, 100% superkomputerów korzystało z systemu Linux.
- Z 25 najlepszych stron internetowych na świecie, tylko dwie nie korzystają z Linuxa.
- 96,3% z miliona najlepszych serwerów świata korzysta z Linuxa.
Dziś omówimy system, który zdobył sobie pewną rzeszę zagorzałych zwolenników.
Czym jest Linux?
Linux to system operacyjny stworzony przez fińskiego programistę Linus Torvalds, w 1991 roku. System ten możemy zainstalować na każdej platformie sprzętowej. Oznacza to, że niezależnie od mocy naszego sprzętu, jesteśmy w stanie znaleźć wersję systemu Linux, która będzie na nim dobrze działać. System ten świetnie sprawdza się przy drobnych urządzeniach IoT(Internet of Things – Internet Rzeczy) do którego należą urządzenia gospodarstwa domowego, inteligentne pralki, lodówki, czy też telewizor i smartwatch. Zdecydowanie jedną z największych zalet tego systemu jest otwartość jego kodu źródłowego oraz to, że jest on darmowy nie poniesiemy żadnych kosztów finansowych związanych z jego instalacją. To może być świetny wybór dla firm z dużą ilością komputerów, ale stosunkowo małym budżetem, by opłacić licencje na system Windows od Microsoftu. System ten świetnie sprawdza się również przy wykorzystaniu na serwerach. To właśnie o ten system opiera się aż
Czym są dystrybucje i dlaczego jest ich tak dużo?
Jeżeli mówimy o systemie Linux to trzeba koniecznie wspomnieć o dystrybucjach. Poszczególne dystrybucje różnią się od siebie zestawami preinstalowanych programów, skryptów oraz środowiskiem graficznym. Dystrybucją możemy więc nazwać zestawy programów i odpowiednio skonfigurowane środowisko – każdy może znaleźć odpowiednią dystrybucję – czyli konfiguracje systemu, dopasowaną do swoich potrzeb. Dla zwykłych użytkowników domowych, najlepszą dystrybucją będzie Ubuntu, które ma prosty interfejs użytkownika i przez swoją popularność, ma duże wsparcie i mnóstwo dostępnych w internecie poradników. Natomiast specjaliści mogą wybrać czystą wersję Linuxa i dostosować ją w pełni pod siebie. System ten dostępny jest w wielu dystrybucjach, z których największe to : Debian, Ubuntu, Mint, Manjaro, Fedora. A od nich wywodzą się kolejne dystrybucje. Tak więc finalnie jest ich bardzo dużo i mamy ogromny wybór.
Pracując pod Linuxem musimy zrezygnować z większości programów dostępnych na systemie Windows, znajdziemy jednak odpowiedniki dla prawie wszystkich większych programów. Dla pakietu Office od Microsoftu mamy program o nazwie OpenOffice albo LibreOffice. Dla klienta poczty Outlook znajdziemy Thunderbird. Jeśli chodzi o przeglądarki internetowe mamy tu duży wybór, bowiem większość „dużych” przeglądarek ma swoją oficjalną wersję również dla systemu operacyjnego Linux.
Czy na systemie Linux potrzebny jest antywirus?
To dość kontrowersyjny temat. Często słyszymy, że na Linuxa nie ma wirusów. Na Linuxa co prawda powstały wirusy, ale jest ich stosunkowo mało i są one mało szkodliwe. Oczywiście można doszukiwać się groźnych wirusów, jednak przede wszystkim chodzi o mniejszą popularność systemu Linux w porównaniu do Windowsa – więcej osób korzysta z Linuxa, przez co mniej opłacalnym dla hakerów jest tworzenie wirusów pod ten system. W praktyce można używać tego systemu i nie złapać ani jednego wirusa. Co w przypadku systemu Windows jest mało realne. Faktem jest, że używając Linuxa i zachowując odrobinę zdrowego rozsądku podczas przeglądania stron internetowych, nie złapiemy wirusa. Jednak to samo można było by powiedzieć o Windowsie.
To było wstępne przybliżenie zagadnienia, jakim jest Linux. Darmowy system operacyjny. Wprawdzie niektórzy skarżą się, że jest on skomplikowany. Problem jest jednak złożony i zależy od wielu czynników. W każdym razie mamy wybór. A to właśnie wolność w systemie typu open source jest kluczowa.
„Który linux wybrać na początek?”
Takie pytanie można usłyszeć bardzo często od osób, które dopiero chcą zacząć swoją przygodę z Linuxem. Na początku warto wybrać dystrybucję, która charakteryzuje się dużym wsparciem – zarówno od samych twórców, jak i społeczności (czyli użytkowników) tej dystrybucji. Przykładem takiej dystrybucji jest Ubuntu. Jest to jedna z największych dystrybucji z masą dostępnych w internecie poradników i rozwiązań występujących problemów. Osobiście możemy polecić wersję 20.04 LTS (sprawdź co nowego wprowadza wersja Ubuntu 20.04), która w momencie pisania tego artykułu jest najnowszą dostępną wersją tej dystrybucji.
Dodatkowo skrót LTS oznacza Long Term Support, czyli ta wersja Ubuntu charakteryzuje się długim wsparciem. W skrócie oznacza to, że twórcy tej wersji będą ją wspierać rozwiązując wszelkiego rodzaju odkryte problemy/błędy jeszcze przez długi czas po jej opublikowaniu. Aktualną wersję tej dystrybucji można pobrać bezpośrednio ze strony twórców na wiele różnych platform sprzętowych: Official Ubuntu Page
Jeśli jesteś już użytkownikiem systemu Linux – z pewnością powinieneś wiedzieć, czym są i jak pisać skrypty, które mogą ułatwiać i automatyzować wykonywane w tym systemie procesy! W tym celu zapraszamy do naszego artykułu: Jak napisać skrypt w systemie Linux?
Podstawowe komendy w systemie Linux
System Linux może często kojarzyć się z czarno-białym terminalem. Jest to z pewnością trafne spostrzeżenie. Większość użytkowników systemu Linux to osoby zaawansowane. Takie osoby bardzo doceniają narzędzie jakim jest konsola. Z pewnością pozwala ona szybko wykonywać akcje, które mogłyby pochłaniać dużo czasu w przypadku robienia tego samego w trybie graficznym. Polecenia w systemie Linux nie są jednak tylko dla zaawansowanych użytkowników. W końcu każdy od czegoś musiał zacząć. O komendach w systemie Linux można by napisać nie jeden (a nawet nie tysiąc) artykuł. Dlatego dziś przytoczymy jedynie naprawdę podstawowe komendy.
Poruszanie się po katalogach
Do poruszania się po katalogach korzystamy z komendy:
cd /path/to/catalogŻeby sprawdzić katalog, w którym aktualnie się znajdujemy, należy skorzystać z komendy:
pwdTo w zupełności wystarczy, żeby móc poruszać się już po całym systemie – przełączając się pomiędzy katalogami.
Modyfikacja plików
Do kopiowania plików, skorzystamy z komendy:
cp file.txt /path/where/to/pasteDo przenoszenia plików, skorzystamy z komendy:
mv file.txt /path/where/to/moveDo usuwania plików, skorzystamy z komendy:
rm file.txtMasz pytania dot. systemu Linux?
Zadaj nam je w komentarzu w naszym Linuxowym FAQ, a my spróbujemy Ci na nie odpowiedzieć!
A dla bardziej zaawansowanych czytelników,
serdecznie polecamy śledzenie magazynu: https://linux-magazine.pl/
Znajdziecie na nim bardzo ciekawe artykuły dotyczące systemu Linux i nie tylko!
